|
Geleneksel Çin Tıbbı’nın beslenmeye olan bakışı da nitelik
farklılığı kavramına dayanmaktadır. Çin teorisine göre besinler
Yang-nitelikli sıcak, Yin-nitelikli soğuk ve nötr nitelikli tip
olarak 3’e ayrılmaktadır (Yin – Yang nitelik hakkında detaylı
bilgiye bu websitenin İnsan Vücudunun Yin ve Yang Nitelikleri
isimli makalesinden ulaşabilirsiniz).
Bu arada, besinlerin sıcak ve soğuk niteliği adı altında, onların
yüzey veya iç kısmındaki ısı derecesi kastedilmemektedir.
Besinlerin buradaki ısı etkisi altında, onların sindirim sırasında
parçalanması sonucu vücuda sağladığı etki algılanmaktadır.
Bilindiği gibi, kimyasal reaksyonlar sırasında bir grup besin
açığa ısı vererken, diğerleri değişim için enerji absorbe
etmektedirler. Sonuç olarak ısı veren besinler vücudu ısıtırken
(Yang etki sağlarken) ısıyı alan besinler vücudu soğutmaktadırlar
(Yin etki). Besinlerin kutupsallık kavramı Batı diyet vizyonunda
da mevcuttur. Modern besin teorisi, yiyecek ürünlerini a) asitli
hayvansal ve b) alkalik bitkisel besinler olarak ikiye
ayırmaktadır. Besinin asit veya alkalik olması, onun metabolizma
sonucu oluşturduğu hidrojen iyonlarının konsantrasyonuna bağlıdır.
Hidrojen iyonlarının fazlalığı ortamın asit ağırlıklı olmasını
sağlamaktadır. Böyle kutupsallık Geleneksel Çin Tıbbı’nın besin
sınıflandırmasına da benzemektedir: asitli besinler ısı ortamının
oluşumunu sağladıkları için Yang niteliğini, alkalik besinler
soğuk ortamının oluşumunu sağladıkları için Yin niteliğini
taşımaktadırlar. Dolayısıyle, bizler Yin olan soğuk havada Yang
nitelikli olan eti, ve Yang nitelikli sıcak havada Yin nitelikli
meyve ve sebze tüketmeleyiz. Her iki durumdaki amaç ise tabiatla
denge sağlamaktır. Okuyucu aşağıda sıcak, soğuk ve nötr besin
listeleri bulacaktır. Bu arada Geleneksel Çin Tıbbı’nda “tüm etler
Yang ve tüm sebzeler Yin niteliklidir” gibi bir sınıflandırma da
söz konusu değildir. Her iki besin türünün Yin ve Yang nitelikli
olabilme şansı mevcuttur. Örneğin, tavuğun heyacanlı bir varlık
olduğunu ve kaslarının hızlı kasılan liflerden oluştuğunu
bilmekteyiz ve bu özellik onun Yang nitelikli besinler listesine
ait olduğunu göstermektedir. Oysa, dananın yavaş hareket eden
hayvan olduğunu ve kaslarının yavaş kasılan liflerden oluştuğunu
bilmekte ve bu nedenle de tavuğa gore Yin pozisyonunda olduğunu
görmekteyiz.
Yin veya Yang ağırlıklı işleve sahip olduğunuzu tespit
ettikten sonra (İnsan Vücudunun Yin ve Yang Nitelikleri
isimli makalesine bak) dengenizi sağlayacak kendinize uygun besin
listesi belirtebilirsiniz.
|
Yin nitelikli besinler |
Yang nitelikli besinler |
Nötr nitelikli besinler |
|
ARMUT |
ACI BİBER |
ANANAS |
|
ARPA |
ALA BALIK |
AYÇİÇEK ÇEKİRDEĞİ |
|
BROKOLİ |
ANANAS |
BADEM |
|
ÇİLEK |
ANASON |
BAL |
|
ÇİZGİLİ KIŞ KAVUNU |
BALKABAĞI |
BEYAZ TOZ ŞEKER |
|
DARI (AKDARI) |
BİBER |
BEZELYE |
|
DOMATES |
CEVİZ |
BILDIRÇIN ETİ |
|
ELMA |
ERİK |
BILDIRÇIN YUMURTASI |
|
GREYPFRUT |
FRENKSOĞANI |
BUĞDAY |
|
ISPANAK |
GEYK ETİ |
DANA ETİ |
|
İSTİRİDYE |
GÜMÜŞ SAZAN |
DANA SÜTÜ |
|
KABAK |
HİNDİ ETİ |
DENİZANASI, MEDÜZ |
|
KARABUĞDAY |
KAHVE |
DOMUZ ETİ |
|
KARPUZ |
KAHVERENGİ ŞEKER |
FINDIK |
|
KEREVİZ |
KAKULE |
GAZ ETİ |
|
KİVİ |
KARANFİL |
GENÇ TAVUK ETİ |
|
KÜP ŞEKER |
KAYSI |
GÖVERÇİN ETİ |
|
LAHANA SAPI |
KEÇİ SÜTÜ |
HAVUÇ |
|
MARUL |
KESTANE |
İNCİR |
|
MUZ |
KOLİANDRO |
KALAMAK |
|
NANE |
KUZU ETİ |
KARNABAHAR |
|
NİLÜFER KÖKÜ |
NAR |
KIRMIZI FASULYE |
ÖRDEK ETİ |
PATATES |
KÜÇÜK BOYU ELMA |
|
ÖRDEK YUMURTASI |
REZENE |
LAHANA |
|
PANCAR |
SARIMSAK |
LİMON |
|
PATLICAN |
SAZAN |
MANTAR |
|
PORTAKAL |
SİRKE |
MISIR |
|
SALATALIK |
SİYAH ÇAY |
NİLÜFER TOHUMU |
|
SEMİZOTU |
SOĞAN |
EARL GREY ÇAY |
|
ŞALGAM |
ŞARAP |
PANCAR |
|
TAVŞAN ETİ |
ŞEFTALİ |
PATATES |
|
TUZ |
TARÇIN |
PİRİNÇ |
|
YENGEÇ |
TAVUK ETİ |
PRASA, YEŞİL SOĞAN |
|
YEŞİL ÇAY |
VİŞNE |
SAZAN BALIĞI |
|
|
YAPIŞKAN PİRİNÇ |
SOYA FASULYESİ |
|
|
YEŞİL HARDAL |
TATLI PATATES |
|
|
YOĞURT |
TAVUK YUMURTASI |
|
|
ZENCEFİL |
ÜZÜM |
|
|
|
YASEMİN ÇAYI |
|
|
|
YERFISTIĞI |
|
|
|
YEŞİL FASILYE |
|
|
|
YILAN BALIĞI |
|
|
|
YULAF |
|
|
|
ZAMBAĞ |
|
|
|
ZEYTİN |
|
|
